Η ΣΑΜΟΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ - ΜΕΡΟΣ 2ο


Τίτλος: Χάρτης της Σάμου. Πρωτότυπος τίτλος: Carte de l'ile de Samos. Χρονολογία έκδοσης: 1782

Τίτλος: Ο Ναός της Ήρας στη Σάμο. - Πρωτότυπος τίτλος: Vestiges du temple de Junon à Samos. - Χρονολογία έκδοσης: 1782

Ο Γάλλος ευγενής, περιηγητής και διπλωμάτης Marie-Gabriel-Florent-Auguste κόμης Choiseul-Gouffier (1752-1817) γεννήθηκε στο Παρίσι και μαθήτευσε πλάι στον περίφημο Ελληνολάτρη και ακαδημαϊκό Abbé Barthélemy, συγγραφέα του περίφημου ιστορικού λογοτεχνήματος “Le Voyage du jeune Anacharsis en Grèce”. Ωστόσο στην Ευρώπη την περίοδο αυτή είχαν ήδη καλλιεργηθεί και αναπτυχθεί οι αρχαιογνωστικές έρευνες και η νέα αντίληψη που ευνοούσε την γνωριμία του αρχαίου κόσμου όχι μόνο δια μέσου της ανάγνωσης των κειμένων αλλά και με τη δυνατότητα της γνώσης παρελθόντος με την επί τόπου παρουσία. Ως εκ τούτου είχαν ήδη πραγματοποιηθεί και οι πρώτες αρχαιολογικές αποστολές (Εταιρεία των Dilletanti, ανασκαφές στην Πομπηία).
Έτσι, σε ηλικία μόλις 24 ετών (1776), ο Choiseul-Gouffier ξεκινάει από την Τουλώνα, με τη φρεγάτα Atalante, για το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα με στόχο αφενός την αποτύπωση των αρχαίων μνημείων και αφετέρου την περιγραφή του τρόπου ζωής των νεότερων Ελλήνων. Καρπός του πρώτου δωδεκάμηνου αυτού ταξιδιού του, είναι η δημοσίευση (1782) του πρώτου τόμου από το μνημειώδες πόνημα “Voyage pittoresque de la Grèce”, μέσα από το οποίο με την καινοτομία της εικόνας, πρωτεύον στοιχείο του έργου, παρουσιάζεται στον Ευρωπαίο αναγνώστη ζωντανός ο μαγικός κόσμος της Ανατολής. Το έργο περιλαμβάνει τριακόσιες έντεκα χαλκογραφίες που συνοδεύονται από επεξηγηματικά κείμενα, καθώς κι έναν πρόλογο με έντονα φιλελληνικό χαρακτήρα.

Ο πρώτος τόμος περιγράφει κυρίως το πρώτο ταξίδι. Από την Τουλώνα, η γαλλική φρεγάτα με το εκλεκτό πλήρωμα πέρασε από τη Σαρδηνία, τη Μάλτα και τη Σικελία, προσορμίστηκε στην Κορώνη και μετά ακολούθησαν τα νησιά Κίμωλος, Μήλος, Σίφνος, Σίκινος, Ίος, Θήρα, Νάξος, Τήνος, Σύρος, Δήλος, Πάρος, Αντίπαρος, Σκύρος, Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος, Πάτμος, Κως, Ρόδος, Σύμη. Με έναν σταθμό στον Τσεσμέ (Κρήνη), απέναντι από τη Χίο, και τη Μάκρη (σημερινό Φετιχιέ) η περιήγηση συνεχίστηκε στη δυτική Μικρά Ασία με σταθμούς στην Τελμησσό, στα Μύλασα, στη Στρατονίκεια, στο Bodrum (Αλικαρνασσό), στην Ιασσό, την Ηράκλεια της Λάτμου, στα Δίδυμα, στην Πριήνη, τη Μίλητο, την Έφεσο, την Τέω και τη Σμύρνη.

 Ερείπια του Ναού της Ήρας

Ο Ναός της Ήρας στη Σάμο

Το λιμάνι στο Πυθαγόρειο

Ρωμαϊκό υδραγωγείο στο Όρος Κάστρο στη Σάμο (βλ. iSamos.gr)

Χρονολογία έκδοσης: 1810

Ο Ιταλογερμανός ζωγράφος Luigi Mayer (1755-1803) γεννήθηκε στη Ρώμη, υπήρξε μαθητής του γνωστού σχεδιαστή και χαράκτη J.B. Piranesi και εργάστηκε για τον βασιλιά της Νεαπόλεως Φερδινάνδο φιλοτεχνώντας πίνακες με τις αρχαιότητες της Σικελίας. Αργότερα, πιθανότατα από το 1776, τον βρίσκουμε στην πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον κύκλο του Sir R. Ainslie, πρεσβευτή της Αγγλίας στην Υψηλή Πύλη (1776-1792). Έκτοτε, ο πρέσβης, χρηματοδοτεί τα ταξίδια του Mayer αναθέτοντάς του την αποστολή να σχεδιάσει και να αποτυπώσει αξιοθέατα, κυρίως με αρχαιότητες, στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Σύμφωνα αφενός με ανώνυμο χειρόγραφο οδοιπορικό περιηγητή που συνταξίδεψε με τον καλλιτέχνη και αφετέρου με τα θέματα των πινάκων του Μayer, μπορούμε να συνθέσουμε το δρομολόγιό του, τουλάχιστον για τα ταξίδια του στα 1792. Ο Mayer περιηγήθηκε και σχεδίασε τοπία στην Κύπρο, Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία, Καραμανία, Ρόδο, Καρία, Λυκία και Σάμο. Επίσης γνωρίζουμε κάποια έργα του από την Έφεσο και την Κόρινθο, αγνοούμε όμως τον χρόνο επίσκεψής του σε αυτές τις τοποθεσίες. Τέλος, συνοδεύοντας τον Ainslie στο ταξίδι της επιστροφής του στην Αγγλία, ο Mayer είχε τη δυνατότητα να ζωγραφίσει τοπία στην Ευρωπαϊκή Τουρκία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.
Ο Mayer δεν περιορίστηκε στην αποτύπωση μόνον των αρχαίων μνημείων, αλλά προσέθεσε γραφικές λεπτομέρειες από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, τις ενδυματολογικές τους ιδιαιτερότητες και τις εκδηλώσεις του δημόσιου βίου. Δεν γνωρίζουμε πού βρίσκονται σήμερα τα πρωτότυπα σχέδια του ζωγράφου. Πολλά από τα έργα του, που συγκεντρώθηκαν στη Συλλογή Ainslie, δόθηκαν αργότερα στο Βρετανικό Μουσείο.
Τα έργα του, που έγιναν πολύ δημοφιλή, κυρίως λιθογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν ευρύτατα, από το 1801 και έπειτα, σε αλλεπάλληλες εκδόσεις. Στις εκδόσεις αυτές, που ολοκληρώνονταν σταδιακά, δημοσίευονταν πίνακές του με ποικίλες θεματικές επιλογές, με πολλές τεχνικές χαρακτικής και σε τρεις γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά). Οι περιγραφές που συνοδεύουν την εικονογράφηση προέρχονται από αποσπάσματα περιηγητικών έργων της περιόδου.
Κατεβάστε τα 4 έργα πατώντας στο σύνδεσμο που ακολουθεί:  Dowload Free

Τίτλος: Γυναίκες από τη Χίο, τη Σάμο και τη Λέσβο. - Πρωτότυπος τίτλος: Femmes de Scio, de Samos, de Mételin. - Χρονολογία έκδοσης: 1812

Ο Γάλλος αρχιτέκτονας, ζωγράφος και χαράκτης Antoine Laurent Castellan (1772-1838) σπούδασε τοπιογραφία στη Βαλανσιέν (Valenciennes), ταξίδεψε στην Ελβετία, την Ιταλία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, απ’ όπου περιηγήθηκε, πολύ σύντομα, κυρίως τον νότιο ελλαδικό και νησιωτικό χώρο (Ζάκυνθο, Κύθηρα, Μοριά, Ύδρα) αλλά και την Κωνσταντινούπολη και τον Ελλήσποντο. Την εποχή που η Γαλλία, στο πλαίσιο ευρέως διπλωματικού ανοίγματος προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία, στα τέλη του 18ου αιώνα, επί Σελίμ Γ΄, οργάνωσε αποστολή στην οθωμανική πρωτεύουσα, για την επισκευή των πλοίων και την εκτέλεση λιμενικών έργων, ο Castellan συμμετείχε ως σχεδιαστής. Η αποστολή δεν πραγματοποίησε τους στόχους της (κοθόσον πόλεμος, επιδημία, πυρκαγιές και επανάσταση τους ανάγκασαν να φύγουν), ο Castellan ωστόσο δημοσίευσε τις εντυπώσεις του, υπό μορφή επιστολών, σε τρεις εκδόσεις με πάμπολλα χαρακτικά που βασίστηκαν σε δικά του σχέδια. Tο έργο του όμως, κατά ατυχή συγκυρία, κυκλοφόρησε την εποχή που ο Pouqueville σημείωνε, με τα δικά του έργα, τεράστια εκδοτική επιτυχία. Ο Castellan έγινε μέλος της Aκαδημίας Kαλών Τεχνών, όπου και αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Το έργο του “Moeurs, usages, costumes des Othomans” (1812) πήρε ιδιαίτερους επαίνους και από τον Λόρδο Βύρωνα.

Δείτε το σύνολο των χαρακτικών της σειράς, ΕΔΩ

Το συγκεκριμένο έργο συμπεριλήφθηκε αργότερα στη σπάνια έκδοση του Χιώτη Φίλιππου Αργέντη (1891 - 1974), που κυκλοφόρησε σε πεντακόσια αντίτυπα και περιέχει μία εμπεριστατωμένη και τεκμηριωμένη μελέτη για τις ενδυμασίες, ανδρικές και γυναικείες, με σχέδια του ίδιου και εκατόν έντεκα έγχρωμους πίνακες με χαρακτικά και σχέδια από εκδόσεις περιηγητών.

Τίτλος: Τα ερείπια του Ναού της Ήρας στο Ηραίο της Σάμου.
Πρωτότυπος τίτλος: Temple of Juno, Samos. - Χρονολογία έκδοσης: 1843

O Άγγλος John Harrison Allan, μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αθήνας και της Αιγυπτιακής Εταιρείας του Καΐρου, πραγματοποίησε από τον Απρίλιο του 1841 έως τον Ιούνιο του 1842 ένα ταξίδι στη Μεσόγειο. Παρόμοια ταξίδια (Grand Tour) στην Ανατολή ήταν πολύ συνηθισμένα τον 19ο αιώνα και για τους Δυτικοευρωπαίους ευγενείς και θεωρούνταν απαραίτητα τόσο για τη μόρφωσή τους όσο και για την κοινωνική τους προβολή.
Ο Allan δημοσίευσε το 1843 τις αναμνήσεις του σε ένα πολύ ενδιαφέρον, κυρίως εικονογραφικό, ταξιδιωτικό χρονικό, το οποίο έκανε και δύο επανεκδόσεις.
Οι πίνακες που κοσμούν το μεγάλου σχήματος αυτό έργο βασίστηκαν σε σχέδια του ιδίου του Allan. Η έκδοση περιέχει σαράντα πίνακες λιθογραφημένους και εξήντα οκτώ με την τεχνική της ξυλογραφίας.
Κατεβάστε το βιβλίο πατώντας στο σύνδεσμο που ακολουθεί:  Dowload Free

Τίτλος: Χάρτης της Σάμου (Γεννάδειος Βιβλιοθήκη). - Πρωτότυπος τίτλος: I. Samos. - Χρονολογία έκδοσης: 1978

Έκδοση: «BUONDELMONTI, Cristoforo, Liber Insularum Archipelagi [1420]» στο Τόπος και Εικόνα, χαρακτικά ξένων περιηγητών για την Ελλάδα, από σπάνια βιβλία της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, Μουσείου Μπενάκη, Ιδιωτικών Συλλογών, τ. I, Αθήνα, Ολκός, 1978.

Πληροφορίες για τον Φλωρεντίνο Cristoforo Buondelmonti και το έργο του "Βιβλίο περί των νήσων του Αρχιπελάγους", μπορείτε να βρείτε στο ειδικό αφιέρωμα του 2013!!

~*~

Στην ιστοσελίδα Travelogues, η επιστημονική ομάδα που ανέλαβε την κατάρτισή της παρουσιάζει, μετά από έρευνα στα περιηγητικά έργα, σημαντικό αριθμό εκδόσεων με εικονογράφηση από τον 15ο έως τις αρχές του 19ου αιώνα, και ενδεικτικά εκδόσεις από τον 19ο και έως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Το Ίδρυμα Αικ. Λασκαρίδη προβάλλει, για πρώτη φορά, εμπεριστατωμένα και τεκμηριωμένα το σύνολο σχεδόν του εικονογραφικού υλικού που προέρχεται από περιηγητικές εκδόσεις. Τα εισαγωγικά κείμενα για την κάθε περιοχή -έτσι όπως αυτή παραδίδεται από τα ίδια τα τεκμήρια (κείμενα και εικόνες) των περιηγητών σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιωτικού ρεύματος-, τα κείμενα με τα οποία παρουσιάζεται η κάθε περιηγητική έκδοση, όπως και η κριτική θεώρηση του περιεχομένου της, ο εντοπισμός του εικονογραφικού θέματος στον γεωγραφικό χάρτη και οι πολλαπλές δυνατότητες θεματικής αναζήτησης καθώς και ποικίλες διαδραστικές εφαρμογές καθιστούν ουσιαστικά, την ιστοσελίδα αυτή, πανόραμα της περιηγητικής εικονογραφίας για τον ευρύτερο χώρο, όπου έδρασαν και οι Έλληνες, στη διάρκεια των πέντε τελευταίων αιώνων.

πηγές: BHL - Google Books - TRAVELOGUES


Δεν υπάρχουν σχόλια

Δημοσίευση σχολίου

Αρχική σελίδα